Meer natuur
De gemeente Groningen is op dit moment druk bezig bij een vijver in de Groningse wijk Kostverloren. Het is de bedoeling om deze vijver, die door mensen is gemaakt, beter in de natuur te laten passen. Op die manier krijgen we in de stad Groningen een nieuwe plek waar steeds meer planten en dieren een plekje kunnen vinden om te leven tussen alle gebouwen.
Voordat de stad Groningen werd gebouwd, leefden hier natuurlijk heel veel planten en dieren. Doordat wij mensen steeds meer ruimte gingen gebruiken voor gebouwen en wegen, werd het leefgebied van deze planten en dieren steeds kleiner. Toch zijn er nog heel veel soorten die een plekje vinden in de stad, vooral in de parken en vijvers van de stad kun je nog hele bijzondere soorten tegenkomen.
De vijver in de wijk Kostverloren is ook zo'n plek waar veel planten en dieren voorkomen. Er is zelfs wel eens een ijsvogel gezien! Toch is de vorm van de vijver niet ideaal voor de natuur. Op dit moment is de rand van de vijver nog gemaakt van beton. Hierdoor stopt het land heel plotseling en is er ineens water. Voor de natuur is het beter als het land rondom de vijver langzaam overgaat in water, zonder dat de kanten van de vijver heel steil zijn. Zo'n oever heet een natuurvriendelijke oever. Deze begint dan met land en langzaam aan wordt het water steeds dieper. Bij deze oevers kunnen dieren ook veel makkelijker in en uit het water komen.
Zoals je op het plaatje hierboven kan zien biedt een natuurvriendelijke oever voor veel meer planten en dieren een goed plekje om te leven. Je kan je wel voorstellen dat het voor dieren heel moeilijk is om bij zo'n betonnenrand uit het water te komen. Denk bijvoorbeeld aan kikkers die op het land en in het water leven. Als de oever langzaam overgaat van droog land naar open water, vind je daar veel verschillende landplanten, oeverplanten en waterplanten die allemaal een andere hoeveelheid water nodig hebben. Doordat de bodem langzaam dieper wordt, krijg je langs de oever ook een ondiepe rand water die in het voorjaar heel snel opwarmt. Amfibieën en vissen leggen daar dan graag hun eitjes. De jonge dieren en allerlei kleine waterdiertjes kunnen zich tussen de wortels en stengels van de oever- en waterplanten goed verstoppen, zodat ze veilig zijn voor bijvoorbeeld roofdieren. De waterplanten zijn ook heel belangrijk voor de hoeveelheid zuurstof in het water, zodat de dieren die onderwater leven ook goed kunnen ademhalen. Daarnaast zorgen de planten er met hun stengels en wortels ook voor dat het zand van de bodem niet teveel opwervelt. Zo blijft het water ook langer helder. In helder water leven meer verschillende soorten dieren en planten. Door het maken van een natuurvriendelijke oever wordt de biodiversiteit in het gebied dus groter.
Biodiversiteit
Wat betekent biodiversiteit eigenlijk?
Als we spreken over biodiversiteit dan wordt daarmee vaak bedoeld hoeveel verschillende soorten en aantallen van een soort in een bepaald gebied leven. Eigenlijk is het begrip veel ruimer en heeft het ook te maken met verschillende leefgebieden en verschillen in DNA. Hoe groter de biodiversiteit, hoe beter. De biodiversiteit op de wereld neemt helaas af, daarom is dit project heel belangrijk.
Het is dus de bedoeling dat de aanpassingen aan de vijver gaan zorgen voor meer biodiversiteit. Dankzij de natuurvriendelijke oevers zijn er meer mogelijkheden voor planten en dieren om een goed leefplekje te vinden. Maar hoe weten we nou dat de aanpassingen ook echt werken?
Bureau Biota heeft voordat het werk aan de vijver is begonnen in de 'oude' vijver bekeken welke soorten in en rond het water aanwezig waren. Dit heet een nulmeting. Zo’n nulmeting kun je in de toekomst gebruiken om te kijken wat er is veranderd. Vergelijk het bijvoorbeeld met streepjes op de muur om te kijken hoe je groeit. Het eerste streepje kun je zien als de nulmeting en aan alle streepjes die daarna gezet worden, kun je zien hoeveel en (als je de datum steeds goed bijhoudt) hoe snel je groeit! Zo gaan we dat ook bij deze vijver doen. Als straks het werk aan de vijver klaar is, gaan we weer kijken welke soorten we bij de vijver tegenkomen. Dit gaan we een aantal jaren achter elkaar bijhouden. Van die gegevens kunnen we met grafieken heel eenvoudig zien hoe het met de biodiversiteit in de vijver gaat. Hieronder kun je de grafieken van de nulmeting bekijken.
De grafieken hierboven gaan we dus de komende jaren aanvullen met nieuwe gegevens. We verwachten dat de biodiversiteit in het eerste jaar misschien wel wat verminderd. Dit komt doordat het water uit de vijver is weggepompt, anders kan er niet goed gegraven worden. Maar als de natuur daarna weer met rust gelaten wordt, verwachten we dat er steeds meer verschillende soorten in of langs de vijver komen leven.
Natuurlijk is er ook nagedacht over welke soorten dan misschien in en rond de vijver voor gaan komen. Daarvoor is een lijst met ‘droomsoorten’ samengesteld. De kinderen van basisschool De Petteflet hebben verschillende dieren en planten van deze lijst nagetekend. De prachtige tekeningen die zijn gemaakt, zijn te vinden op de informatietafel zelf en (in het klein) bovenaan deze pagina. De hoop is natuurlijk dat deze soorten door alle aanpassingen in de toekomst ook echt een plek gaan vinden in of rondom de vijver!